علائم و راه های درمان سرطان پروستات چیست؟
علل، نشانه ها و درمان سرطان پروستات
پروستات غده ای است به اندازه گردو که زیر مثانه قرار دارد و مقداری از مایع منی را تولید می کند. سرطان پروستات، در پروستات یک مرد اتفاق می افتد. بعد از سرطان پوست رایج ترین نوع سرطان است. این سرطان به آرامی رشد می کند و شاید آسیب جدی وارد نکند. اما بعضی گونه های این سرطان تهاجمی هستند و در صورت مراقبت نکردن به سرعت پخش می شوند. ما در اینجا در وبسایت و فروشگاه پزشکی آی مد تجهیز به بررسی، علل ابتلا، علائم و عوارض و چگونگی درمان این بیماری می پردازیم.
نشانه های سرطان پروستات
در اولین مراحل هیچ نشانه ای در مردان مشاهده نمی شود. در مراحل بعدی نشانه ها شامل موارد زیر می شوند:
- تکرر ادرار، مخصوصاً هنگام خواب در شب
- مشکل در شروع به ادرار کردن و جلوی ادرار را گرفتن
- جریان ضعیف یا با وقفه ادرار
- درد وسوزش هنگام ادرار یا نعوذ
- مشاهده خون در ادرار یا منی
سرطان پیشرفته موجب درد در ناحیه پایین کمر، باسن و بالای ران ها می شود.
سرطان پروستات یا سرطان متورم وبزرگ شده؟
با افزایش سن، پروستات هم ممکن است بزرگتر شود و به مثانه و مجرای ادرار فشار وارد کند و نشانه هایی شبیه سرطان پروستات به وجود بیاورد که به آن بزرگی خوش خیم پروستات می گویند. این بیماری سرطان نیست و در صورت ناراحت کننده بودن علائم آن، می توان از درمان های موجود استفاده کرد. مسئله سوم که ممکن است موجب مشکلاتی در دفع ادرار شود التهاب پروستات است. این التهاب یا عفونت ممکن است تب ایجاد کند و در بیشتر موارد با دارو درمان می شود.
عواملی که تحت کنترل شما نیستند
بالا رفتن سن مخصوصاً تا سنین بالای ۵۰ سال، مهمترین عامل در سرطان پروستات است. بعد از ۷۰ سالگی بیشتر مردان با گونه ای از سرطان پروستات روبرو هستند حتی اگر نشانه بیرونی نداشته باشد. سابقه خانوادگی ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. داشتن برادر یا پدری که سرطان پروستات داشته ریسک ابتلا به این بیماری را دو برابر می کند. آفریقایی-آمریکایی ها بیشتر از همه به این بیماری مبتلا می شوند.
عواملی که می توانید کنترل کنید
رژیم غذایی نقش مهمی در سرطان پروستات ایجاد می کند، کشورهایی که غذای های آن ها بیشتر گوشت و لبنیات پرچرب است بیشتر با مشکل سرطان پروستات مواجه هستند. دلیل تاثیر این غذاها در ایجاد سرطان مشخص نیست. چربی ها مخصوصاً چربی هایی که همراه گوشت قرمز هستند سطح هورمون مردانه را بالا می برند. این هورمون مانند سوختی برای رشد سلول های سرطانی پروستات عمل می کند. رژیم غذایی که مقادیر کم میوه و سبزیجات در خود دارد هم نقش مهمی دارد.
تصورات اشتباه در مورد سرطان پروستات
رابطه جنسی زیاد، عمل قطع مجرای بیضه و خودارضایی نقشی در ایجاد سرطان پروستات ندارند. اگر پروستات شما بزرگ شود، ریسک ابتلا به سرطان پروستات بالاتر نمی رود. پژوهشگران در حال مطالعه تاثیر الکل، بیماری های مقاربتی و التهاب پروستات بر ایجاد سرطان پروستات هستند.
آیا امکان تشخیص زود هنگام سرطان پروستات وجود دارد؟
تست های غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان وجود دارند اما تست های منظم در هر سنی توصیه نمی شود. ممکن است این تست ها سرطان هایی را بیابند که رشد بسیار کندی دارند و درمان های پزشکی هیچ سودی نداشته باشند . این درمان ها هم شاید اثرات جانبی خطرناکی داشته باشند. انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند با پزشک ارولوژیست خود در مورد تست های غربالگری مشورت کنید. این انجمن توصیه می کند:
- مردانی که تحت ریسک متوسط هستند از ۵۰ سالگی این تست ها را انجام دهند
- مردانی که تحت ریسک بالا هستند از ۴۵ سالگی این تست ها را انجام دهند. این دسته شامل آمریکایی-آفریقایی هایی می شود که پدر، برادر یا پسر آن ها قبل از سن ۶۵ سالگی دچار این بیماری شده باشد
- مردانی که بیشتر از یک نفر از اعضای درجه یک خانواده آن ها در سنین پایین تر دچار این بیماری شده اند از ۴۰ سالگی این تست ها را انجام دهند
غربالگری DRE وPSA
در معاینه مقعدی پروستات (DRE)، متخصص با انگشت از طریق دیواره روده، پروستات را برای پیدا کردن نقطه های سخت یا غده مانند لمس می کند. بعد از صحبت های ابتدایی، ممکن است اورولوژیست اندازه گیری آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) را تجویز کند. این آنتی ژن پروتئینی است که توسط سلول های پروستات تولید می شود. سطح بالای این پروتئین احتمال مبتلا بودن به سرطان را بالا می برد اما ممکن است با وجود سطح بالای این پروتئین به سرطان مبتلا نباشید. این احتمال هم وجود دارد که با وجود عادی بودن نتایج این آزمایش، مبتلا به سرطان باشید.
تفسیر نتایج آزمایش PSA
سطح PSA طبیعی زیر ۴ نانوگرم در میلی لیتر است و PSA بالای ۱۰ می تواند نشان دهنده ریسک بالای ابتلا به سرطان باشد. اما استثناهایی وجود دارد:
- مردانی هستند که PSA زیر ۴ دارند اما مبتلا به سرطان هستند
- در التهاب پروستات و بزرگی خوش خیم پروستات سطح PSA بالا می رود اما نشانه سرطان نیست
- برخی داروهای بزرگی خوش خیم پروستات می توانند سطح PSA را پایین بیاورند، درحالیکه امکان دارد سرطان پروستات وجود داشته باشد؛ که به این مشکل منفی کاذب می گویند
اگر هر دو آزمایش RSA و PSA غیرطبیعی باشند، پزشک می تواند آزمایش های دیگری را توصیه کند.
بیوپسی سرطان پروستات
اگر آزمایش بدنی و آزمایش خون نشان دهنده وجود مشکل باشند، ممکن است دکتر ارولوژی بایوپسی را توصیه کند. یک سوزن از طریق مقعد یا پوست بین مقعد و کیسه بیضه وارد بدن می شود. نمونه های کوچک از بافت پروستات برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می شود. بایوپسی بهترین روش برای تشخیص سرطان و سرعت رشد سلول های سرطانی است.
بیوپسی و معیار گلیکسون
متخصص پاتولوژی سلول ها را بررسی می کند و به نمونه بافت ها نمره ای بین ۱ تا ۵ می دهد. مجموع دو نمره گلیسون را معیار گلیسون می گویند. این معیارها برای تعیین میزان خطرناک بودن سرطان استفاده می شوند. نمره ۲ یعنی خطر توسعه سرطان کمتر و نمره ۱۰ نشان دهنده سرطان بدخیم است. معیار گلیسون به متخصص ارولوژی کمک کند نوع درمان را مشخص کند.
عکس برداری از سرطان پروستات
در بعضی مردان نیاز هست برای تشخیص انتشار سرطان به سایر بافت ها آزمایش های بیشتری انجام شود. این آزمایش ها شامل فراصوت، سی تی اسکن یا ام آر آی می شوند. در اسکن رادیونوکلاید استخوان مقداری ماده رادیواکتیو به بدن تزریق می شود. از این آزمایش برای تشخیص سرایت سرطان به استخوان استفاده می شود.
در این تصویر ام آر آی، تومور به رنگ سبز و گردی شکل در مرکز تصویر کنار غذه پروستات که صورتی رنگ است مشخص است.
مراحل سرطان پروستات
مشخص کردن مراحل سرطان پروستات برای تعیین میزان انتشار سرطان به بافت های دیگر و کمک به مشخص کردن بهترین درمان استفاده می شود.
- مرحله ۱: سرطان در مرحله ابتدایی است و از پروستات خارج نشده است.
- مرحله ۲: سرطان پیشرفته تر است اما هنوز محدود به پروستات است.
- مرحله ۳: سرطان به بافت های اطراف و لوله های مایع منی منتشر شده است.
- مرحله ۴: سرطان به غدد لنفاوی، ارگان های نزدیک یا بافت هایی مانند مثانه و روده یا ارگان های دورتر مانند شش ها یا استخوان ها سرایت کرده است.
شانس زنده ماندن در سرطان پروستات
خوشبختانه معمولاً سرطان پروستات رشد آهسته ای دارد. ۹ مورد از هر ۱۰ مورد این سرطان در مراحل اولیه شناسایی می شوند. نرخ زنده ماندن به مدت ۵ سال در کسانی که سرطان محدود به پروستات و بافت های نزدیک آن دارند ۱۰۰ درصد است. بیشتر مردان خیلی بیشتر از این زنده می مانند. اما وقتی سرطان به بافت های دورتر سرایت می کند شانس زنده مانند به ۲۸ درصد کاهش می یابد. اما این عددها بر پایه تشخیص های ۵ سال گذشته است. دورنمای مردانی که امروز بیماری آنها تشخیص و درمان می شود بسیار بهتر است.
پرتودرمانی
استفاده از پرتو برای کشتن سلول های سرطانی به عنوان اولین درمان یا بعد از عمل سرطان پروستات انجام می شود. این روش درد استخوان ناشی از سرایت سلول های سرطانی را نیز کاهش می دهد. در پرتودرمانی داخلی، ساچمه های کوچک رادیو اکتیو که در اندازه یک دانه برنج هستند به پروستات وارد می شوند. در هر دو روش به عملکرد نعوظ آسیب وارد می شود. خستگی، مشکلات در ادرار کردن و اسهال از عوارض جانبی دیگراین روش هستند.
عمل جراحی
وقتی سرطان محدود به خود پروستات می شود از عمل جراحی برداشتن پروستات استفاده می شود. روش های جدید از برش های کوچکتر استفاده می کنند تا از آسیب به اعصاب اطراف جلوگیری شود. اگر غدد لنفاوی هم سرطانی شده باشند، این عمل انتخاب مناسبی برای درمان سرطان نیست. عمل جراحی ممکن است در ادرار کردن و عملکرد جنسی اختلال ایجاد کند اما هر دو مشکل با مرورزمان برطرف می شوند.
هورمون درمانی
هورمون درمانی ممکن است غده های سرطانی را کوچکتر کرده و جلوی رشد سرطان را بگیرد اما تا زمانی که به تنهایی استفاده می شود نمی تواند سرطان را به کلی حذف کند. داروها یا هورمون ها جلوی تولید تستسترون و سایر هورمون های مردانه مانند آندروژن را می گیرند. گرگرفتگی، رشد بافت پستان، افزایش وزن و ناتوانی جنسی از عوارض این شیوه درمانی است.
شیمی درمانی
شیمی درمانی همه سلول های سرطانی در سرتاسر بدن را می کشد و وقتی استفاده می شود که سرطان به بافت های دیگر هم سرایت کرده و سرطان به هورمون درمانی پاسخ نمی دهد. اغلب درمان داخل وریدی استفاده می شود و فرایند درمان در دوره های ۳ تا ۶ ماه انجام می گیرد. از آنجایی که شیمی درمانی، بقیه سلول های با رشد بالا را نیز می کشد، ممکن است دچار ریزش مو و زخم های دهانی شوید. تهوع، خستگی و استفراغ از عوارض دیگر این روش هستند.
کرایوتراپی
در کرایوتراپی سلولهای سرطانی بصورت موضعی و با سرمای زیاد نابود می شوند. از کرایوتراپی کمتر در درمان سرطان پروستات استفاده می شود، چون هنوز کارآمدی اش در طولانی مدت اثبات نشده است.
این روش از روش جراحی کمتر تهاجمی است و دوره بهبودی کوتاه تر دارد.
از آنجایی که این روش به عصب ها آسیب می زند، ۸۰% مردان بعد از کرایوتراپی دچار کاهش میل جنسی می شوند. همچنین می تواند بطور موقت موجب سوزش و حساسیت مثانه و روده شود.
واکسن سرطان پروستات
این واکسن برای درمان و نه پیشگیری از سرطان پروستات طراحی شده است. این واکسن سلول های دستگاه ایمنی بدن را تحریک می کند که به سلول های سرطانی حمله کنند. سلول های ایمنی از بدن خارج می شوند، برای جنگیدن با سرطان فعال می شوند و دوباره به بدن بازگردانده می شوند. در هر ماه سه دوره این کار انجام می شود. این روش برای سرطان پروستات پیشرفته که به هورمون درمانی پاسخ نمی دهد استفاده می شود. تب و خستگی و حالت تهوع از عوارض این روش هستند.
امیدواری برای درمان سرطان های پیشرفته
متخصص ارولوژی به نظارت بر سطح PSA ادامه می دهد و بعد از درمان پروستات آزمایش های دیگری نیز استفاده می کند. اگر سرطان دوباره رخ داد یا به سایر بافت های بدن سرایت کرد، درمان های دیگری تجویز می شوند. سبک زندگی هم تاثیر زیادی دارد. یک مطالعه نشان داده افرادی که به صورت منظم ورزش می کنند شانس زنده ماندن بیشتری دارند.
غلبه بر مشکلات جنسی بعد از درمان
اختلالات جنسی مانند فقدان نعوذ بعد از درمان سرطان پروستات شایع هستند. این مشکلات معمولاً بعد از دو سال از زمان عمل برطرف می شوند. بهبود این مشکلات در افراد جوان تر سریع تر از افراد بالای ۷۰ سال است. این مشکلات را با استفاده از داروهای مخصوص فقدان نعوظ می توان برطرف کرد. درمان های دیگر مانند تزریق درمانی هم ممکن است مفید باشند.
تغذیه و سلامت
یک رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری و درمان و کاهش عوارض درمان سرطان پروستات بسیار مفید است. این رژیم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف بیشتر از ۵ وعده میوه و سبزیجات در روز
- استفاده ازغلات کامل به جای آرد سفید یا برنج سفید
- کاهش مصرف گوشت پرچربی (گوشت قرمز)
- کاهش مصرف گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس
- کاهش مصرف الکل
غذاهایی که مقادیر زباد فولات دارند برای مقابله با سرطان پروستات مفید هستند از جمله می توان از اسفناج، آب پرتقال و عدس نام برد. مطالعات نشان داده آنتی اکسیدان موجود در گوجه (لیکوپن) تاثیرات مثبتی برای پروستات دارد.
مراقب مکمل ها باشید
مراقب مکلمل هایی که به عنوان پیشگیری کننده از سرطان پروستات در بازار به فروش می رسند باشید. بعضی مواد گیاهی سطح PSA را پایین می آورند. یک مطالعه ده ساله نشان داد مصرف مکمل اسید فولیک، ریسک ابتلا به سرطان پروستات را بالا می برد. یک مطالعه پنج ساله نشان داد مصرف مکمل سلنیوم و ویتامین ای ریسک ابتلا به سرطان پروستات را کاهش نمی دهد. اگر از مکمل های ویتامین مصرف می کنید حتما به پزشک متخصص ارولوژی خود بگویید.
منبع: درمانکده