نمایش 1–16 از 26 نتیجه
ضدعفونی کننده دست، سطوح کوچک و بزرگ، ابزارهای پزشکی و دندانپزشکی
محلول های ضدعفونی کننده و عوامل محیطی باید به نحوی کنترل شوند که بیماران علاوه بر خود، بیماری را به دیگران نیز انتقال ندهند. به دلیل شرایط خاص بیماری های واگیردار نظیر کرونا در این متن قرار بر این شده است که شما را با برخی از مواد ضد عفونی کننده آشنا کنیم؛ برای آشنایی با این محلول ها و موادها بهتر است که متن را تا انتها دنبال کنید. برخی از قسمت های متن تخصصی هستند و باید افرادی نظیر پزشک، پرستار و ... از آن اطلاع یابند اما قسمت عمده ای از متن شامل افراد عادی می شوند که باید از آن ها اطلاع یابند. قبل از رفتن به سراغ بررسی انواع مواد ضد عفونی کننده دست، سطوح و لوازم جراحی به سراغ بررسی علت استفاده از این مواد یا بهتر است بگوییم محلول ها می رویم.
مشخصات محلول های ضد عفونی کننده
محلول‌های ضدعفونی‌کننده معمولا حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند باکتریها، ویروسها و سایر میکروارگانیسمهای مضر را از بین ببرند. برخی از مشخصات رایج و مهم محلول‌های ضدعفونی کننده عبارت‌اند از:
- مواد فعال: مواد ضدعفونی کننده معمولا دارای ترکیباتی نظیر الکل (مانند اتانول یا ایزوپروپیل الکل)، پراکسید هیدروژن، هیپوکلریت سدیم (موجود در سفیدکننده‌ها)، یا کواترنری امونیم کامپاندها هستند.
- غلظت: غلظت مواد فعال برای اثربخشی ضدعفونی کننده ضروری است. به عنوان مثال، الکل باید دارای غلظتی حدود ۶۰ تا ۹۵ درصد باشد تا کارآمد باشد.
- طیف عملکرد: محلول‌های ضدعفونی کننده می‌توانند طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها را هدف بگیرند یا ممکن است فقط برای یک گروه خاص موثر باشند.
- زمان مورد نیاز برای کشتار (Contact Time): زمانی که محلول باید با سطح در تماس باشد تا کاملا ضدعفونی کند.
- امنیت در استفاده: برخی محصولات ممکن است برای استفاده در نزدیکی غذا، حیوانات یا کودکان مناسب نباشند.
- سازگاری با مواد: محلول‌های ضد عفونی ممکن است برخی سطوح را آسیب بزنند یا با سایر محصولات شیمیایی واکنش ناخواسته ای داشته باشند.
- راحتی در استفاده: برخی به صورت اسپری، دستمال مرطوب یا حلال برای استفاده آسان تهیه می‌شوند.
- طراوت و عدم سمیت: با وجود اثربخشی ضدمیکروبی، باید دارای حداقل سمیت برای انسان و محیط زیست باشند.
برای انتخاب محلول ضدعفونی کننده مناسب لازم است به توصیه‌های سازمان‌های بهداشتی و پزشکی توجه کرد تا اطمینان حاصل شود که محصول انتخابی برای مصرف مورد نظر موثر و امن است.
گندزدایی و ضد عفونی کردن چیست؟
زدودن فیزیکی آلودگی از سطح و پاکسازی موثر، مکمل پروسه گندزدایی و استریلیزاسیون است. با پاکسازی موثر از غیرفعال شدن مواد گندزدا، توسط بقایای مواد آلی جلوگیری گشته و امکان تماس با مواد گندزدا یا عامل استریل کننده فراهم می شود. یکی از راهکارهای اصلی پیشگیری از انتقال عفونتهای بیمارستانی، کاهش تعداد یا از بین بردن عوامل میکروبی محیط که شامل سطوح، ابزار و دست میباشد که به این منظور بایستی از روش های مختلفی استفاده کرد. به این منظور پاک نمودن خون و ترشحات بدن از روی وسیله، قبل از گندزدایی یا استریل کردن ضروری است. از بین برنده میکروارگانیسمهای فعال و یا کاهش تعداد آنهادر اشیاء بی جان تا حدی که برای سلامتی مضر نباشد و با روشهای فیزیکی قابل انجام است.
مواد گندزدا ساختارهای متفاوتی دارند که استفاده از هر کدام دارای منافع و مشکلات خاص خود می باشد. درهنگام انتخاب یک ماده گندزدا داشتن حداکثر کارائی و حداقل ضرر شرط اصلی است. از عوامل موثر در فعالیت یک ماده گندزدا غلظت، زمان تماس و دما می باشد. یک ماده گندزدای ایده ال باید در حداقل غلظت در کوتاهترین زمان و در دمای معمول اتاق بهترین اثر را داشته و همچنین با محیط زیست سازگار بوده و برای افراد در تماس، خطر چندانی نداشته باشد. طی عمل استریل کردن کلیه میکروارگانیسمهای زنده از جمله ویروسها و اسپورها از بین می روند. استریل کردن به دو شیوه شیمیایی و گرمایی انجام می شود.
گندزدایی در سه سطح صورت می پذیرد
- سطح بالا یا High level: ترکیبات این گروه شامل: پراکسید هیدروژن، پراستیک اسید، گلوتارالدئید، فرمالدئید
- سطح متوسط یا Intermediate level: ترکیبات این گروه شامل: ترکیبات کلر، ترکیبات ید (بتادین، الکل یده، الکل 70 درجه) بیشتر از ده دقیقه.
- سطح پایین یا Low level: ترکیبات این گروه شامل: ترکیبات فنل، ترکیبات آمونیوم
علت استفاده از مواد ضد عفونی کننده
همان طور که از نام مواد ضد عفونی کننده پیداست این مواد برای از بین بردن هر گونه عوامل عفونت زا و بیماری زا در منازل، ادارات، مدارس، مساجد و مخصوصا بیمارستان ها و درمانگاه ها و … به کار گرفته می شوند؛ این عوامل یعنی میکروب ها، ویروس ها و باکتری های مضر (علت به کار بردن کلمه مضر در کنار کلمه باکتری به این علت است که هم باکتری غیر مفید و بیماری زا داریم و هم مفید، مانند باکتری های تولید کننده شیر پاستوریزه یا باکتری های موجود در خمیر مایه برای به عمل آوردن خمیر نان و کلوچه ) اگر برای مدتی طولانی در یک محیط باقی بمانند باعث ایجاد مشکلات جدی برای افراد می شوند؛ اکنون یک به یک و به ترتیب به سراغ بررسی مواد ضد عفونی کننده برای دست و پوست، سطوح کوچک و بزرگ و لوازم جراحی پزشکی و دندانپزشکی می رویم.
خصوصیات یک ماده گندزدای مناسب
- وسیع الطیف، سریع الاثر و مقرون به صرفه باشد.
- تحت تأثیر محیطی نباشد و در حضور مواد آلی (خون، خلط، مدفوع) فعالیت خود را حفظ کند.
- غیر سمی باشد، برای فرد مصرف کننده محرک و مضر نباشد.
- برای استفاده سطوح مناسب و بر روی لوازم و سطوح فلزی خاصیت خورندگی نداشته باشد.
- نباید باعث فرسایش مواد پارچه ای، لاستیک، پلاستیک و … شود.
- پس از مصرف اثر باقی مانده روی سطوح نداشته باشد.
- طرز استفاده از آن آسان و فاقد بوی مطبوع باشد.
- غلظت و رقت مورد نظر را داشته و خاصیت پاک کنندگی داشته باشد.
نمونه هایی از وسائلی که باید گندزدایی سطح بالا شوند
- وسائل مربوط به امور دندانپزشکی: آینه، کندانسور، آمالگام کریر
- نوک دستگاه تونومتر (اندازه گیری فشار داخل چشم )
- کلیه تجهیزات تنفس اعم از ماسک اکسیژن، ماسک بی هوشی، لوله های خرطومی، تیغه های لارنگوسکوپ، آمبوبگ
- بعد از استفاده با آب و صابون شسته و تمیز می گردند سپس گندزدایی سطح بالا انجام می شود.
نمونه هایی از وسائلی که باید گندزدایی سطح متوسط شوند
- قسمت سر ماشین ریش تراش برقی
- ترمومتر در فواصل بین بیماران
- باتل ساکشن
- بالش و تشک پلاستیکی
- مانیتور و پدالهای دفیبریلاتور
- دسته لارنگوسکوپ
- گندزدایی حمام
- وسائل تمیز کننده (تی و سطل)
- تلفن
- دستشویی ها
- نگهدارنده قطعه دهانی و توربین و کندانسور اسپیرومتر
- سطل زباله
- میز غذاخوری
- اسباب و لوازم بیمار
- کف زمین
- چکش رفلکس
- الکترود دستگاه EEG – ECG
- لگن- تخت- نرده کنار تخت
- دیوارها
- انکوباتور
- لاکرها
- ترالی ها
- میز معاینه و سینی معاینه
- گوشی تلفن
- ترمومتر
- اسپکولوم گوشی و وسائل معاینه گوش و بینی
نمونه هایی از وسائلی که باید استریل شوند
- فورسپس نمونه برداری آندوسکوپ
- آندوسکوپ نوع انعطاف پذیر
- ایمپلنتها
- وسائل داخل عروقی
- سوزن BM
- ستهای جراحی
- اسپکولوم
- ظروف آزمایشات میکروبیولوژی
- دستگاه بخور
- شیر دوش
- لوله های خرطومی ونتیلاتور
- ست بی هوشی
- پروب دستگاه کرایوتراپی (فریز)
- کاپ واکیوم
وسائل این گروه بعد از استفاده با آب و صابون شسته و تمیز می گردند، سپس اتوکلاو می شوند.
مواد ضد عفونی کننده دست ها شامل چه محلول هایی می شوند؟
به این مورد به عنوان یکی از مهم ترین عوامل ایجاد بیماری در بدن افراد باید دقت کافی شود، چرا که دست به عنوان یکی از اعضای پرکاربرد در بدن بشر می تواند عامل بسیاری از بیماری ها شود و دائما در تماس با دهان، بینی، گوش، چشم و سایر اندام های بدن است و این اعضا می توانند به سرعت این میکروب ها را به خود جذب کرده و به بدن انتقال دهند و اما برخی از ضدعفونی کننده های الکلی دست معتبر عبارتند از:
محلول سپتی سیدین، محلول ویروگارد محلول آی سپت، محلول هایژن، محلول درموسپت، محلول میکروزد و غیره
الکل ها
استفاده از الکل ها برای ضدعفونی وسایل یا سطوح تائید نشده اند. با این حال، مطالعه ای در سال 2003 نشان داد که کاربرد اتانول 90-80 درصد برای ضدعفونی در مطب دندانپزشکی مفید است.
1- مایع الکل اتانول
از دیگر مواد ضد عفونی کننده می توان به الکل اتانول یا الکل طبی اشاره کرد؛ البته الکل در دو نوع سفید طبی و نارنجی صنعتی در بازار به فروش می رسد که در این جا توصیه می شود از نوع سفید رنگ آن برای پاکسازی دست هایتان بهره بگیرید؛ اگر الکل را به صورت بسته بندی خریدید نیازی نیست که آن را با آب مخلوط کنید چون اگر رویش را مطالعه کنید نوشته شده الکل ۷۰ یا ۶۰ درصد که در این صورت قابل استفاده بر روی انواع سطوح و البته دست هاست، اما اگر الکل را به صورتی خریدید که بسته بندی نبود و مهر و تایید وزارت بهداشت بر روی آن نبود پس از انجام مراحل زیر اقدام به استفاده از آن کنید:
بو کردن آن
یکی از راه های برای مطمئن شدن از این که این مواد ضد عفونی کننده الکل است آن را بو کنید.
سوزاندن آن
الکل را بر روی سطحی مانند کاشی بریزید و آن را بسوزانید اگر شعله ای آبی رنگ داشت و زود خاموش شد و مانند سوختن بنزین یا سایر مواد اشتعال زا زبانه نکشید مطمئن شوید که این محلول الکل است.
مخلوط کردن آن با درصدی از آب
الکل با در صد 96 چون این نوع الکل ها به صورت صد در صد خالص هستند و مانند الکل های بسته بندی شده ۶۰ یا ۷۰ درصد نیستند برای استفاده از آن به عنوان مواد ضد عفونی کننده باید با درصدی از آب مخلوط شود؛ کار خاصی قرار نیست انجام دهید فقط کافیست سه قسمت از الکل را با یک قسمت از آب مخلوط نمایید؛ به همین راحتی! حال محلول شما آماده ضد عفونی کردن است، البته سعی کنید برای دست ها کمتر از الکل سفید استفاده کنید و بیشتر از محلول های ضد عفونی کننده دست تولیدی شرکت های معتبر که مواد افزودنی استاندارد دارند یا با آب و صابون آن ها را پاکسازی کنید چون الکل در کوتاه مدت سبب خسکی پوست و ایجاد بیماری های ریوی و تنفسی می شود.
مواد ضد عفونی کننده ابزار جراحی
ابزارهای جراحی بر اساس برخورد با بدن بیمار به سه دسته وسایل بحرانی، نیمه بحرانی و غیر بحرانی تقسیم می شوند.
ابزارهای جراحی بحرانی وسایلی هستند که هنگام کاربرد آنها در تماس مستقیم با جریان خون یا نواحی استریل بدن می باشند. مثل چاقوها وتیغ های جراحی، سوزن های تزریق و بخیه، کاتترهای عروقی و غیره. این وسایل باید سترون سازی (sterilization) شوند. ابزارهای جراحی پزشکی و دندانپزشکی بحرانی، شامل ویروس ها و میکروب های خاصی هستند که باید با ضد عفونی کننده وسایل جراحی با دقت استریلیزه و پاک شوند تا از انتقال مستقیم بیماری از بدن یک بیمار به بدن بیمار های دیگر جلوگیری کند.
ابزارهای نیمه بحرانی وسایلی هستند که در تماس با سطوح مخاطی بدن مثل مخاط تنفسی فوقانی، تناسلی ادراری و غیره یا پوست آسیب دیده و سوختگی و بریدگی می باشند. مانند بلیدلارینگوسکوب، کانکشن آمبوبگ و دستگاه های اسکوپی (آندوسکوپی، کلونوسکوپ) که با مخاط در ارتباط هستند. این وسایل بایستی سترون سازی شوند. اما گندزدایی سطح بالا نیز برای آنها قابل قبول است.
ابزارهای غیر بحرانی وسایلی هستند که در تماس با پوست سالمند. مثل گوشی پزشکی، الکترودهای قلبی، کاف فشار خون، تخت، تجهیزات الکترونیکی و غیره. این وسایل بایستی در سطح پایین شستشو و گندزدایی شوند.
مواد ضد عفونی کننده سطوح
محلول های ضدعفونی کننده سطوح شامل محلول های الکلی آماده به مصرف و رقیق شونده با آب می باشند. محلول های الکلی آماده جهت اسپری کردن بر روی سطوح کوچک کاربرد دارد. اما محلول های رقیق شونده با آب معمولا برای شستشو و ضدعفونی سطوح و محیط های بزرگ به کار برده می شوند.
تکنیک های ضد عفونی کردن کدامند؟
1- ضد عفونی به وسیله غوطه وری: محلول ها باید تازه باشند و بر طبق توصیه سازندگان تعویض شوند. همه وسایل باید توسط شستشوی کامل با صابون و آب و یک تمیز کننده مکانیکی مثل اولتراسونیک تمیز شوند. در هنگام تمیز کردن وسایل، دستکش های لاستیکی مخصوص کار باید پوشیده شوند. وسایل و ابزارها، قبل از اینکه در محلول ضد عفونی کننده قرار گیرند باید خشک شوند تا از رقیق شدن محلول جلوگیری شود.
2- ضد عفونی سطوح: سطوحی که با خون، بزاق و ذرات آلوده شده اند باید پاک شوند تا مواد آلی روی آنها برداشته شود. سپس با یک ماده ضدعفونی کننده مناسب سطوح، آغشته شوند. هنگامی که سطوح تمیز شدند، دوباره آغشته می شوند و برای مدت زمان توصیه شده، مرطوب باقی می مانند. تمیز کردن سطوح تا حد 80 درصد در کنترل باکتریها، موثر می باشد.
3- تمیز کردن یونیت های دندانپزشکی: یونیت های دندانپزشکی در کنترل عفونت محیط تحت بررسی قرار گرفته اند. دریچه های کنترل برای جلوگیری از کشیده شدن مواد عفونی به داخل هندپیس ها و راههای آب، توصیه شده اند، که دلیل عمده آن این است که چنانچه یک بیمار به HBV، HIV یا سل آلوده باشد، این ارگانیسم ها به داخل یونیت کشیده شده و تشکیل کلونی می دهند و می توانند به داخل دهان بیمار بعدی ترشح شوند. مقایسه بین یونیت های با دریچه کنترل و بدون آن، کاهش چشمگیری در تعداد باکتری ها در یونیت های با دریچه کنترل نشان می دهد . با این وجود، میکروارگانیسم ها حتی در یونیت هایی که از دریچه کنترل استفاده می کنند یافت می شوند.
نکته پایانی
هدف از پاك كردن و ضد عفونی کردن، كاهش آلودگي و بروز آن و همچنين جلوگیری از رشد باكتري ها و ويروس ها یا از بین بردن آنها است. این نقش مهمی در اطمینان داشتن و جلوگیری از رشد باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها در چنین سطوحی ایفا می کند. در بیشتر موارد سطوحی را که در تماس با غذا هستند تمیز می کنید. اگر می خواهید از آلودگی یا عفونت جلوگیری کنید، بهداشت خود را کنترل می کنید. ضدعفونی کردن درست، موجودات مختلف میکروسکوپی در سطوح را از بین می برد. به همین دلیل شما در طی این فرآیند به یک راه حل بسیار قوی تر نیاز خواهید داشت.
این در تمیز کردن سطوح با لمس کردن وسایلی مانند دستگیره در مفید است. به عنوان مثال اگر فردی در آن خانه مبتلا به آنفولانزا، ویروس کرونا یا بیماری دیگری است، باید به طور منظم ضد عفونی کنید. علاوه بر این شما برخلاف حین ضدعفونی کردن، زمان تمیز کردن را نسبتاً کوتاه تر خواهید گذراند. ضد عفونی معمولاً شامل زمان سکونت است، جایی که محلول ضد عفونی کننده باید برای مدت زمانی کار کند و روی سطح آن مرطوب باشد. از بین بردن میکروب ها از این طریق ممکن است 10 دقیقه طول بکشد، اما میزان موفقیت برای این محصولات می تواند بیش از 99٪ باشد.